 |
انسان شکارچي بايد عاشق شکار و تمامي مسايل در رابطه با آن بوده و بيش از هر کسي, به فکر حفظ شکار و عوامل درگير آن باشد. چون اگر شکاري پيدا نشود, قاعدتا شکارچي اي وجود نخواهد داشت. اين دو عامل, لازم و ملزوم يکديگرند. بهره برداري درست, به جز از راههاي منطقي و اصولي, امکانپذير نيست. شکار, غريزه ذاتي و عامل حيات و بقا بوده و انسان اوليه, براي حفظ حيات و بقاي ذات خود راهي بجز استفاده از منابع طبيعي نداشته است. او هرچه متمدن تر گشت و از علوم و فنون بيشتري بهره جست, فقط وسايل و تجهيزات شکار را تغيير داد. زماني که به خاطر روابط جديد اجتماعي ناگزير به شهرنشيني روي آورد, براي تغذيه خود به پرورش دام و طيور و ذبح آنها نمود. ولي با اين تفاوت که کساني اين روش بهره برداري را شکار تلقي نکرده و نمي کنند.
با پيشرفت تمدن بشري و پيدايش شهرهاي بسيار بزرگ, سيستمهاي تامين دام و طيور صنعتي, جايگزين نوع خانگي آن گشته و ابعاد بسيار بزرگ و پيچيده اي پيدا کرد. اما به خاطر وجود غريزه شکار در انسانها, فکر تکثير حيوانات وحشي و سپس شکار آنها قوت گرفت. به طوري که چندين سال است در کشورهاي پيشرفته, موسسات بسيار بزرگي در اين راستا فعاليت نموده و نتايج بسياري را در ابعاد مختلف بدست آورده اند.
براي بهره برداري از اين موهبت خدادادي, احتياج به امکاناتي است که در اين مقاله و مقاله هاي بعدي, به طور مفصل به ان مي پردازيم. همانطور که عرض کردم, شکارچي بايد به تمامي وسايل و تجهيزات شکارش و وسايل مرتبط با آن عشق بورزد. بارها شاهد اشخاص بسياری بوده ام که علاقه عجيبي به وسايل شکارشان دارند و روابط عاطفي غريبي با آنها ايجاد کرده اند. حتما ديده ايد که بعضي از شکارچيان, در سفرهاي شکارشان, وسيله شکار را درون جلد حمل نموده و چه بسا اين نحوه حمل, موقعيتهاي مطلوبي را نيز از آنها سلب نموده است. ولي چون سلاحشان را بسيار دوست دارند, هرگز تصور آن که يک لحظه آن را بدون مراقبت رها نمايند, به خود را نمي دهند. اينگونه اشخاص در تعامل با طبيعت, احتياط لازم را مد نظر قرار داده و از هرگونه صدمه به آن تا سرحد امکان پرهيز مي نمايند. چون به خوبي مي دانند که بدون طبيعت سالم, نمي توان زيست, هرگز خود را مجاز به تجاوز به محيط زيست و عوامل حياتي آن نمي دانند. ولي برعکس شاهد کساني بوده ام که از سلاح خود به عنوان چوبدست استفاده مي کنند و تخريب طبيعت را لازمه بهره برداري از آن مي دانند. اين روش, عاقبتي به جز فاجعه به دنبال نخواهد داشت که متاسفانه امروز ناظر خيلي از موارد آن هستيم. لذا روي سخن ما با کساني است که منطق بهره برداري صحيح از هر چيز را عامل بقاي آن مي دانند. زيرا که استمرار در استفاده از هر چيز به غير از نگهداري مطلوب, راهکاري ندارد.
همانطوري که همگان مستحضرند, با توجه به شرايط اقتصادي حاکم بر کشور ما, دسترسي به وسايل و تجهيزات شکار, به آساني و با قيمت ارزان ممکن نيست. علاوه بر آن, در خيلي از موارد, امکان جايگزيني نيز وجود ندارد. لذا مراقبت زياد, يکي از عوامل تداوم استفاده مي باشد.
با ذکر اين مقدمه, نخستين بحث خود را آغاز مي نمايم. براي بهره برداري و نگهداري درست منطقي از وسايل شکار, بايد ابتدا مرحله شناخت اينگونه تجهيزات را گذراند.
يکي از اولين وسايلي که قاعدتا هر نوجواني در سنين کم براي تيراندازي انتخاب مي کند, سلاح بادي است که در اين مقاله با استفاده از تجربيات خودم و منابع معتبر موجود در اينترنت, به بحث در خصوص آن می پردازم:
تفنگهاي بادي بزرگسالان در کاليبرهاي.177,.20,.22 و.25 عرضه مي شوند و در بعضي از کاليبرها نظير.308 و .50 سرعت شليک از سرعت صوت ( (1150 fps = 350 m/s بيشتر است. از تفنگهاي بادي براي مسابقات تيراندازي, شکارهاي کوچک تفريحي و کنترل آفت استفاده مي شود. قيمت آنها بدون تجهيزات جانبي, از 50 تا 1500 دلار آمريکا متغير است. تفنگهاي بادي موجود در فروشگاه هاي معتبر لوازم ورزشي, نظير سلاح گرم, از مواد اوليه با کيفيت بالا ساخته مي شوند و سالها دوام خواهند داشت. در مناطق پرجمعيت که استفاده از سلاح گرم امکان پذير نيست, مي توان از تفنگ بادي با ايمني و بدون سر و صدا استفاده کرد. هدف از اين مقاله, راهنمايي نوآموزان تيراندازي با تفنگ بادي با استفاده از طبقه بندي کردن اطلاعات به منظور انتخاب نوع صحيح اين نوع تفنگ مي باشد. ما در اينجا در مورد پيش بيني هاي ايمني, هدف, تجهيزات جانبي و مهمات صحبت کرده و به ارائه اطلاعات مقدماتي و پيشرفته خواهيم پرداخت.
آنچه پس از خواندن اين مقاله از تفنگ بادي خواهيد دانست:
- معمولا تک تير هستند ولي مدلهاي چند تير با تغذيه ساچمه از يک خشاب نيز وجود دارند.
- با استفاده از هواي فشرده, CO2 فشرده يا يک پيستون فنرران کار مي کنند. بعضي از مدلهاي هوايي, قابليت مسلح شدن براي هر شليک را با استفاده از پمپهاي پي در پي (يک تلمبه زن) داشته و در بقيه, هوا از قبل, در يک مخزن نگه داشته مي شود.
- بسته به نوع تفنگ, تيرانداز و هدف, تفنگهاي بادي بردهاي متفاوت از 10 تا 75 يارد (9 تا 69 متر) دارند.
- هزينه استفاده از آنها پايين است. حتي قيمت ساچمه هاي بسيار مرغوب کمتر از 5 سنت مي باشد.
- سرعت ساچمه در دهانه تفنگ از 500 fps (152 متر بر ثانيه) براي تيراندازي به هدفهاي معمولي تا 1000 fps (305 متر بر ثانيه, براي شکار و کنترل آفت متغير است.
- دقت يک تفنگ بادي با کيفيت بالا و در شرايط ايده آل, تيراندازي پي در پي از ميان يک سوراخ به قطر يک ساچمه در 10 متري يا از چند سوراخ 12 تا 25 ميليمتري در 45 متري است.
- انرژي ساچمه معمولا از سرعت آن بيشتر است, مخصوصا وقتي از آن براي شکار و کنترل آفت استفاده مي شود. انرژي ساچمه, حاصل وزن و سرعت آن است و در واحد foot pounds of energy (fpe) بيان مي گردد. سرعت تنها عامل موثر نيست. استفاده از ساچمه سنگين تر, باعث افزايش نيروي مقاوم حرکت و مقاومت هوا در برابر آن و در نتيجه کاهش برد مي گردد. انرزي اغلب تفنگهاي بادر در محدوده 5 fpe تا 40 fpe متغير است.
- در مسابقات تيراندازي, در مقايسه با سلاح گرم, تفنگ بادي نياز به تنظيم و دقت تيراندازي بالايي دارد. به همين خاطر است که مسابقات تيراندازي بسيار لذت بخش هستند.
- مگسکهاي تفنگهاي بادي در سه نوع باز, سوراخدار و يا دوربين دار هستند. براي تفنگهاي بادي فنردار, نياز به استفاده از يک دوربين با دوام و نگهدارنده هاي مخصوص براي آن مي باشد.
کاربردهاي تفنگ بادي در تيراندازي
شکار: شکار حيوانات قابل شکار کوچک با تفنگ بادي محبوب است. شکارچيان با تفنگ بادي از توانايي شکار پرندگان و جانوران موذي, خرگوش, سنجاب و غيره به روشهاي انساني لذت مي برند. شکار با تفنگ بادي نيازمند دانش شکارچي نسبت به عملکرد تفنگ بادي و ساچمه, اندام حياتي شکار (معمولا سر يا قلب و ريه) و استتار در محيط است. قويا توصيه مي شود تا قبل از نشانه گرفتن هر موجود زنده اي, تحقيقاتي انجام گيرد تا شکار, به شيوه انساني باشد. بعضي از حيوانات داراي جمجمه سختي هستند که تيراندازي به آنها نياز به دقت در محل نشانه روي دارد و بعضي ديگر نظير خرگوش, مي توانند به محض شنيدن صداي تيراندازي, بالا پريده و باعث خطا شوند. برد, باد و قدرت تفنگ بادي بر محدوديتهاي شکار انساني اثر مي گذارند. براي شکار بايد تيرانداز دقيقي بود و خود را با شرايط محيط, سازگار نمود. شکارچيان خوب به خوبي تمرين کرده و از قابليتهاي خود آگاهند.
کنترل آفت: بسيار شبيه شکار بوده و فقط در مکان, شيوه و انگيزه متفاوتند. در مورد کنترل آفت, تيرانداز از مزيت اماده سازي محل شکار و نيز دام گستردن در آنجا برخوردار است. از گونه هاي مرسوم مي توان گنجشک, سار، موش, موش خرما, سنجاب خرگوش, کلاغ و غيره را برشمرد. فصل و محدوديتهاي شکار اين گونه ها در محلهاي مختلف, متفاوت است.
هدف گيري: به هر چيزي که براي شما لذت بخش است شليک کنيد. قوطي قرص, گردو, بلوط, هدفهاي نوساني و ... هدف از تيراندازي به اشيا, فقط خنده و تفريح نيست. يک شکارچي مي داند که چطور بازي کند.
نشانه گيري: با قراردادن هدفي در 10 متري و بدون استفاده از دوربين و در خالت ايستاده, مي توان مهارت خود را در هدف گيري آزمود. استفاده از تفنگهاي بادي مخصوص, لباس مخصوص, دوربين و تجهيزات ديگر فقط يک طرف کوچک از اين قضيه هستند. انچه مهم است افزايش مهارت در هدف گيري با تفنگ بادي است.
هدف گيري ميداني: کاربرد ديگر تفنگهاي بادي, استفاده از آنها در مسابقات تيراندازي ميداني است. در اين مسابقات, هدفهاي فلزي در فواصل و مکانهاي مختلفي قرار داده مي شوند. تيراندازان از يک محل معين و فقط در يک وضعيت خاص, فقط مي توانند يک تير به هر هدف بزنند و اطلاعاتي در مورد فاصله اين هدف ها يا سرعت باد به آنها داده نمي شود. امتيازات نيز مستقيما به تعداد هدف هايي که مورد اصابت ساچمه قرار گرفته اند داده مي شود. در اين نوع از مسابقات, تيراندازان از يک دوربين با بزرگنمايي بالا (مثلا 32x) استفاده کرده و بر روي هدف فوکوس مي کنند. به خاطر ميزان حساسيت فوکوس در اين بزرگنمايي, تيرانداز تخمين دقيقي از فاصله تفنگ تا هدف بدست آورده و مي تواند ميزان بالاتر گرفتن خط لوله تفنگ از هدف را محاسبه کند. اين نوع از مسابقات ميداني, در بالا بردن مهارت تيراندازان بسيار موثر است.
مشخصات فني و طراحي:
دانستن اين مطلب که چه نوع تفنگ بادي به درد شما مي خورد, بسيار مهم است. در واقع مدلهاي بسيار متنوعي در دسترس هستند که يک خريدار بايد با دانستن آنچه که مورد نياز اوست, اقدام به انتخاب يکي از آنها نمايد.
براي يک تيرانداز مبتدي, يافتن يک تفنگ بادي مناسب با بودجه و محدوديت هاي تمريني او, ضروري است. از نکات کليدي در انتخاب يک تفنگ بادي مي توان موارد زير را نام برد:
1.قيمت
2.کالبير
3.توان (سرعت)
4.نوع نيروي محرکه
5.طراحي قنداق
6.ماشه
اکنون اين موارد را به ترتيب بررسي مي کنيم.
-
قيمت:
تپانچه هاي بادي از توان و دقت خوبي براي شکار يا کنترل آفت برخوردار نيستند ولي استفاده از آنها در مسابقات تيراندازي و نشانه گيري, بسيار لذت بخش است. تفنگ هاي بادي بزرگتر و گرانترند اما از توان, برد و دقت بيشتري برخوردارند.
- کاليبر:
انتخاب کاليبر مناسب نيز از سوالات رايج مبتديان است. کاليبر 5/4 ميلي متر, رايج ترين کاليبر مورد استفاده بوده و در مسابقات ميداني و تيراندازي از آن استفاده مي شود. کاليبرهاي موجود ديگر .20 , .22 (5/5 ميلي متر) و .25 هستند. کاليبرهاي کوچکتر, داراي سرعت بيشتري بوده و در اغلب موارد, خط سير ساچمه پس از تيراندازي, مسير هموارتري را طي مي کند. در عين حال, انرژي خود را زودتر از کاليبرهاي بزرگتر از دست مي دهند.
براي شکار, اغلب تيراندازان کاليبر .25 را ترجيح مي دهند اما استفاده از اين کالبير براي هدفهاي دور, مستلزم دقت بالا در محاسبه ميزان افت ساچمه براي تيراندازي خوب مي باشد. ساچمه هاي کاليبر .177 (۴/۵ ميلي متر) ارزانتر بوده و به وفور در دسترس هستند.
با در نظر گرفتن همه موارد بالا, نکته مهم ديگري که بايد در نظر داشت, در دسترس بودن کاليبرهاي مذکور در بازار ايران است. رايج ترين کاليبر موجود در بازار ايران کاليبر 5/4 ميلي متر مي باشد که براي شکار نيز کاليبر مناسبي است.
- توان:
در معرفي اين پارامتر معمولا اشتباه مي شود. سازندگان تفنگ هاي بادي اغلب عددهاي بالايي براي سرعت ساچمه در تفنگ هايشان اعلام مي کنند. ولي آنچه که آنها به آن اشاره نمي کنند اين است که:
- شليک يک ساچمه با سرعت 320 متر بر ثانيه, باعث ناپايداري آن و از دست دادن سريع دقت و سرعت مي گردد.
- وزن ساچمه هايي که آنها در تست سرعت ساچمه در کارخانه استفاده مي کنند, بسيار کمتر از ساچمه هايي است که در بازار موجودند.
- تفنگ مورد استفاده براي تست ممکن است تقويت شده باشد که در نتيجه, سرعت شليک ساچمه را با کاهش دقت, افزايش مي دهد.
- سرعت اعلام شده, لزوما سرعت متوسط تمامي تفنگ هاي توليد شده در آن کارخانه نبوده و فقط در تست چند نمونه, به آن رسيده اند.
در واقع, مهمترين پارامتر, انرژي (اندازه حرکت) ساچمه است که حاصل ضرب سرعت در وزن آن است. اين پارامتر بيانگر ميزان قدرت نفوذ و تخريب جسم پرتاب شده است که در بسياري از کشورها براي اندازه گيري توان تفنگ بادي از آن استفاده شده و بر اساس آن تشخيص داده مي شود که آيا سلاح مزبور نياز به جواز حمل دارد يا نه. (مثلا در بريتانيا, تفنگهاي بادي با توان بيش از 12 FPE نياز به جواز دارند).
انرژي, پارامتر مفيدي براي مقايسه ساچمه ها با وزن هاي مختلف است و به ميزان کشندگي ساچمه بر مي گردد. ميزان انرژي ساچمه از 5FPE تا 40FPE در تفنگ هاي بادي مختلف تغيير مي کند. ميزان اتلاف انرژي ساچمه در مسير نيز از ديدگاه شکار جوانمردانه و انساني و کنترل آفت, حائز اهميت است.
نيروي بازدارنده آيروديناميکي هوا (Aerodynamic drag) باعث کاهش انرژي اوليه ساچمه (که در زمان ترک لوله تفنگ داشته) مي شود.
ضريب بالستيک پارامتري است که ميزان سرعت از دست دادن انرژي در ساچمه را در طي مسير خود در هوا, بيان مي کند و براي تيراندازي به هدف هاي دورتر از 25 متر, مهم است.
- نوع نيروي محرکه:
در تفنگ هاي بادي معمولا از سه نوع سيستم محرکه مختلف استفاده مي شود: بادي پمپي - پيستون-فنر - بادي از پيش شارژ شده
توان, دقت و قيمت اين سيستم ها با هم متفاوتند:
تفنگ هاي بادي داراي اين سيستم, انتخاب خوبي براي نوآموزان است و به خاطر آساني مسلح کردن آن, در دسترس بودن و قيمت کم, کماکان مورد توجه و محبوب خواهند ماند. با هر بار تکرار کردن عمل مسلح کردن تفنگ, هوا به درون مخزن آن پمپ شده و فشار آن بيشتر مي شود. با چکاندن ماشه, هواي فشرده, مستقيما در پشت ساچمه آزاد مي شود. دقت اين نوع تفنگ خوب است و هر چه کيفيت ساخت آن بالاتر برود، دقت آن هم بيشتر مي شود. از مارک هاي معروف در اين نوع مي توان Benjamin Sheridan , Crosman , Daisy و Marksman
را نام برد.
ضمنا نصب دروبين بر روي اين نوع تفنگ آسان بوده و با استفاده از دوربين هاي ارزان قيمت هم به خوبي مي توان از آنها استفاده کرد.
من تجربه تيراندازي با يکي از اين تفنگ ها با کاليبر 5 ميلي متر داشته ام. ميزان پمپ کردن هوا به داخل مخزن آن مستقيما به نيروي بدني بستگي دارد و آن زمان که من نوجوان بودم, حداکثر مي توانستم 3 يا 4 بار آن را پمپ کنم. ولي وقتي مثلا 7 بار پمپ مي شد, قدرت وحشتناکي پيدا مي کرد و ساچمه آن در فاصله 10 متري, يک سکه 2 توماني را به راحتي خم مي کرد!
نظرات شما عزیزان:
| |
تبادل
لینک هوشمند
